Hàng triệu kiều bào sẽ mất quốc tịch nếu không đăng ký

Từ 1/7, người Việt định cư ở nước ngoài nếu không đăng ký giữ quốc tịch sẽ bị mất, song mới có 6.000 trong khoảng 4,5 triệu kiều bào đăng ký.

Thứ trưởng Bộ Ngoại giao, Chủ nhiệm Uỷ ban Nhà nước về người Việt Nam ở nước ngoài Nguyễn Thanh Sơn đã trao đổi với VnExpress về vấn đề này.

Thứ trưởng Nguyễn Thanh Sơn: Chúng ta sẽ sửa đổi những điều luật không đúng bằng cách gia hạn đăng ký quốc tịch hoặc cải chính sau thời điểm 1/7. Ảnh: Đức Hiệp.

- Trước 1/7, người Việt định cư ở nước ngoài phải đăng ký giữ quốc tịch Việt Nam, vì sao lại có quy định này?

- Luật Quốc tịch 2008 quy định, từ thời điểm luật này có hiệu lực đến trước ngày 1/7/2014, kiều bào nếu không đăng ký thì sẽ mất quốc tịch. Như vậy kiều bào có thời gian từ 2009 để làm việc này và 1/7 là hạn cuối cùng.

Nghị định 78/2009 quy định, công dân Việt Nam định cư ở nước ngoài mà hộ chiếu Việt Nam không còn giá trị sử dụng, nếu có nguyện vọng giữ quốc tịch Việt Nam thì phải đăng ký.

- Bộ Ngoại giao nhận thấy tâm tư của kiều bào như thế nào?

- Từ nhiều năm qua chúng tôi đã thông báo cho kiều bào về quy định này. Tuy nhiên, hiện chỉ khoảng 6.000 kiều bào đăng ký trên tổng số 4,5 triệu người Việt ở nước ngoài. Đây là con số rất nhỏ, gây thiệt thòi cho bà con. Vì thế, kiều bào bày tỏ mong mỏi Đảng và Nhà nước sửa đổi bổ sung kịp thời để quyền lợi của họ được đảm bảo.

Chúng tôi đã báo cáo sơ bộ lên Chính phủ, kiến nghị nên có thời hạn mở cho các kiều bào gia hạn đăng ký. Theo tôi, việc gia hạn này là đúng và có ý nghĩa rất lớn.

- Vì sao thời gian dài mà tỷ lệ đăng ký lại thấp như vậy?

- Nguyên nhân là chúng ta không lường hết được khó khăn khi kiều bào sống rải rác ở nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ, có điều kiện làm việc khác nhau. Hầu hết họ làm kinh doanh không nhiều thời gian để khai thác thông tin. Một số không quan tâm đến vấn đề đăng ký quốc tịch, chỉ khi chúng tôi thông báo họ mới biết.

Các kiều bào đều cho rằng giữ quốc tịch là quyền thiêng liêng của mỗi người. Số lượng ít người đăng ký lại quốc tịch phản ánh thực trạng là bà con luôn mong muốn có quyền độc lập, tự chủ trong vấn đề này.

Kiều bào muốn bảo vệ quốc tịch nhưng phải trong hoàn cảnh được tự do chứ không phải ghì ép bằng việc đăng ký hay không đăng ký. Không ai muốn bỏ đi quốc tịch và cũng không muốn phải xin lại quốc tịch mình đã mang.

Tôi cho rằng, ngày 1/7 sắp tới là thời điểm thí điểm, hy vọng thời điểm này sẽ giúp chúng ta rút ra những kinh nghiệm tốt cho quá trình xây dựng và thi hành luật pháp.

- Việc mất quốc tịch Việt Nam ảnh hưởng thế nào đến cuộc sống, công việc của kiều bào?

- Khó khăn đầu tiên là việc đầu tư về Việt Nam sẽ không được nhìn nhận là đầu tư của người Việt ở trong nước mà là của người Việt Nam từ nước ngoài. Như vậy các ưu đãi, quyền lợi cho nhà đầu tư sẽ bị thiệt hơn. Nếu giữ được quốc tịch, việc hồi hương hay thăm thân nhân cũng thuận lợi hơn.

Bà con có 2 quốc tịch trước hết là được hưởng tất cả các ưu đãi, đảm bảo quyền lợi tại cả hai quốc gia. Khi bà con về Việt Nam có thể sử dụng quốc tịch Việt Nam để sinh sống theo pháp luật nước nhà.

Luật Quốc tịch hiện nay không nêu rõ là được phép mang 2 quốc tịch. Tuy nhiên, chúng ta áp dụng cơ chế mềm dẻo, nếu Việt kiều đã mang quốc tịch các quốc gia họ đang sinh sống mà nước đó không yêu cầu phải từ bỏ quốc tịch Việt Nam thì chúng ta vẫn chấp nhận cho bà con giữ quốc tịch. Ngược lại khi bà con muốn đăng ký quốc tịch Việt Nam thì bà con vẫn được giữ quốc tịch thứ 2 nếu quốc gia kia không yêu cầu phải bỏ.

- Bộ Ngoại giao kiến nghị gì để tháo gỡ vấn đề này?

- Quá trình áp dụng thực tiễn cho thấy Luật Quốc tịch 2008 đã bộc lộ bất cập, gây phản cảm lớn cho cộng đồng bà con người Việt ở nước ngoài. Một số kiến nghị sửa đổi điều trong Luật quốc tịch cũng đã được Thủ tướng ủng hộ. Tuy nhiên việc này phải được Quốc hội thông qua.

Bài viết by NGƯỜI VIỆT ĐƯA TIN.

Chúng ta có thể sử dụng các biện pháp tạm thời như Bộ Tư pháp và Bộ Ngoại giao phối hợp với nhau gia hạn trình Thường vụ Quốc hội. Nhìn chung, Quốc hội và Chính phủ đều ủng hộ nguyện vọng gia hạn đăng ký giữ quốc tịch của kiều bào.

Bộ Tư pháp muốn giữ nguyên thời hạn 1/7

Ông Nguyễn Công Khanh - Cục trưởng Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực (Bộ Tư pháp) cho hay, 5 năm qua có khoảng 6.000 người đăng ký giữ quốc tịch là quá ít. Nếu kiều bào có nguyện vọng giữ quốc tịch Việt Nam, Bộ Ngoại giao phải tổng kết số lượng để Bộ Tư Pháp cũng như Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực xây dựng phương án trình Chính phủ và Quốc hội.

Bộ Tư pháp và Cục Hộ tịch, quốc tịch, chứng thực cũng đã trình và xin ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng về việc gia hạn đăng ký giữ quốc tịch. Nếu Thủ tướng cho phép kéo dài thời hạn thì phải giải trình với Quốc hội. Nếu vẫn giữ nguyên thời hạn, hết ngày 1/7 sẽ có phương án giải quyết việc sau một đêm hàng triệu người tự động mất quốc tịch. Bộ Tư pháp mong muốn giữ nguyên thời hạn và không sửa đổi.

Việc có sửa đổi Luật Quốc tịch hay ban hành một Nghị định mới nhằm kéo dài thời hạn cho bà con đăng ký phải chờ Quốc hội và Thủ tướng xem xét và quyết định.

Từ ngày 1/7/2009, người Việt Nam đã nhập quốc tịch nước ngoài nhưng vẫn mong muốn được trở thành công dân Việt Nam sẽ được đáp ứng. Đây là điểm mới trong Luật Quốc tịch vừa được Văn phòng Chủ tịch nước công bố sáng nay.

Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, việc cho phép có 2 quốc tịch không có nghĩa là từ bỏ nguyên tắc một quốc tịch của Việt Nam mà chỉ là sửa đổi nguyên tắc cho mềm dẻo và linh hoạt hơn.

Tuy nhiên, việc 2 quốc tịch chỉ áp dụng với một số ngoại lệ gồm: người được Chủ tịch nước cho phép, trường hợp xin trở lại quốc tịch Việt Nam, người Việt Nam định cư ở nước ngoài và đã nhập quốc tịch nước ngoài nhưng vẫn muốn nhập quốc tịch Việt Nam; trẻ em là con nuôi.

Luật Quốc tịch cũng cho phép người có vợ chồng, cha mẹ đẻ, con đẻ là công dân Việt Nam thì được nhập quốc tịch Việt Nam. Chính sách trên cũng được áp dụng với trường hợp có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc, hay có lợi cho nhà nước Việt Nam.

Trường hợp nếu không thuộc những diện trên thì công dân nước ngoài, người không quốc tịch đang thường trú ở Việt Nam muốn trở thành công dân Việt Nam phải có các điều kiện sau: Tuân thủ Hiến pháp và pháp luật; biết Tiếng Việt để có thể hòa nhập vào cộng đồng; thường trú từ 5 năm trở lên tính đến thời điểm xin nhập quốc tịch, và có khả năng đảm bảo cuộc sống ở Việt Nam...

Luật cũng quy định, người mang quốc tịch Việt Nam phải có tên gọi Việt Nam Người đã mất quốc tịch nay muốn xin quay trở lại thì phải làm đơn và thuộc một trong các diện sau: xin hồi hương về Việt Nam; có vợ, chồng, cha đẻ, mẹ đẻ hoặc con đẻ là công dân Việt Nam; có công lao đặc biệt đóng góp cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ tổ quốc.

Việc đăng ký giữ quốc tịch cũng được đề cập trong đạo luật trên. Theo đó người Việt Nam định cư ở nước ngoài mà chưa mất quốc tịch tính đến trước ngày 1/7/2009 thì vẫn còn quốc tịch Việt Nam. Và trong 5 năm kể từ thời điểm trên, họ phải đến đăng ký với cơ quan đại diện Việt Nam ở nước nơi người đó định cư để giữ quốc tịch. Nếu không đăng ký thì sẽ mất quốc tịch.

Bộ trưởng Tư pháp Hà Hùng Cường cho biết, quy định trên chủ yếu được áp dụng với các trường hợp người Việt Nam đã định cư ở nước ngoài trước đây. "Còn từ 1/7/2009, người Việt Nam ra định cư, nhập quốc tịch ở nước ngoài đương nhiên mang quốc tịch Việt Nam mà không phải đăng ký. Tuy nhiên, có thực tế rằng không phải nước nào cũng cho phép công dân của họ mang hai quốc tịch", ông Cường chia sẻ.

Luật Quốc tịch với 44 điều được Quốc hội thông qua ngày 13/11 và có hiệu lực từ 1/7/2009. Cũng trong sáng nay, Luật thi hành án dân sự, Luật thuế tiêu thụ đặc biệt cũng được công bố.

>>Nguyên chủ tịch nước Nguyễn Minh Triết: “Tham nhũng đang đe dọa chế độ”

>>>Bộ Tư lệnh Hải quân thử nghiệm tàu tên lửa M3, M4

>>>Đề nghị Bộ Công an vào cuộc vụ phim 18+ đầu tiên của Việt Nam